Nasz patron powiedział:

„Dla chcącego, nie ma nic trudnego.”

Często słyszymy o efektywnym uczeniu się, ale czy wiemy, co ma na to wpływ? Dobrze jest poznać style i techniki uczenia się, czynniki pomagające i utrudniające uczenie się, sposoby zarządzania czasem.

Jak się uczyć, żeby się nauczyć?

Kilka wskazówek dla uczniów.

WYBRANE ZASADY SKUTECZNEGO UCZENIA SIĘ.

• Bądź zainteresowany tym, czego się uczysz. Lepiej pamiętamy, to co nas ciekawi. Unikaj bezmyślnego powtarzania materiału. Zadawaj pytania do tekstu, wyjaśniaj pojęcia lub zjawiska, wskaż przykłady.
• Znajdź cel. Po co właściwie się uczysz? Tylko po to, żeby dostać stopień? A może już wiesz, jak wykorzystasz swoją wiedzę? Znajdź to, co cię motywuje, a z zapałem zabierzesz się do nauki i na efekty nie będziesz długo czekać!
• Korzystaj z wielu zmysłów. Ucząc się możesz: mówić, pisać, rysować, zadawać pytania, wyciągać wnioski, analizować, robić zestawienia, wyobrażać sobie obrazy i kompozycje, rytmicznie śpiewać albo tworzyć rymy, dyskutować, tłumaczyć to coś komuś. W ten sposób ślady pamięciowe pojawiają się w wielu miejscach mózgu, dlatego zapamiętanie będzie trwalsze.
• Pierwsze pół godziny to najefektywniejszy czas nauki. Ten czas przeznaczaj na najważniejsze i najtrudniejsze zadania. Na początku uczenia się przyrost wiedzy następuje szybko.
• Podziel materiał na części pod względem treści, a nie np. liczby stron. Korzystaj z różnych technik nauki: słuchania, czytania, przeglądanie notatek oraz robienie notatek ułatwia powtórki.
• Rozłóż naukę w czasie, lepiej i szybciej opanujesz materiał.
• Stosuj zasadę kontrastu, ucz się różnych przedmiotów po sobie, przedzielaj przedmioty ścisłe humanistycznymi lub odwrotnie. Nie ucz się razem podobnych przedmiotów, np. języka niemieckiego i angielskiego. Zadania pisemne odrabiaj na zmianę z pisemnymi. Podobne treści mogą zakłócać proces zapamiętywania.
• Zaczynaj naukę od najtrudniejszego lub nowego dla Ciebie materiału, żeby „najgorsze” było za Tobą i żeby w miarę powiększającego się zmęczenia było Ci łatwiej. Ale wcześniej zacznij od rozgrzewki, zrób proste, powtórkowe, zadanie albo przejrzyj notatki.
• Odrabiaj lekcje tego samego dnia, którego były w szkole albo zaglądaj do notatek z lekcji. Na drugi dzień tylko powtarzasz i utrwalasz wiedzę, a nie musisz uczyć się od nowa! Zaraz po nauczeniu się zapominasz najwięcej, później każdy kolejny tydzień i miesiąc przynosi coraz bardziej mniejsze ubytki w wiedzy. Możesz zapomnieć aż 80% z tego, czego się nauczyłeś w ciągu 48 godzin!
• Rób przerwy w odrabianiu lekcji! Stała prawidłowość zapamiętywania mówi: najłatwiej zapamiętasz to, czego uczysz się na początku i na końcu. Podziel więc odrabianie lekcji na części, by mieć jak najwięcej „początków” i „końców”, wtedy zapamiętasz więcej.
• Dobrze planuj przerwy! Przerwy są istotne też z innego powodu. Jeśli chwilę odpoczniesz, szybciej skoncentrujesz się na następnym zadaniu. Ucz się systematycznie, ale za to krótko. Albo szybko stracisz zapał do pracy.
• Pamiętaj o dobrym nastawieniu. Dobrze i szybko zapamiętasz, gdy chcesz zapamiętać. Jeśli wmówisz sobie, że to nudne albo głupie, to w pamięci nie zostanie nic, mimo wysiłku i powtarzania.
• Myśl pozytywnie, o sobie i nauce. Uwierz, że potrafisz i dasz sobie radę. Jeśli wmówisz sobie, że czegoś nie osiągniesz, to tak się stanie, bo przestaniesz się starać, i włożysz w naukę mniej uwagi, wysiłku i umiejętności. W dobrym nastroju lepiej zapamiętujesz.
• Staraj się kojarzyć nową wiedzę z już przyswojoną. Połącz informacje, rób notatki, podkreślaj na kolorowo, szukaj śmiesznych skojarzeń. Im bardziej niecodzienne skojarzenia, tym lepiej zapamiętasz materiał. Analizuj, rób wykresy, zadawaj pytania, a więcej zrozumiesz i zapamiętasz….
• Nie ucz się tego, czego nie rozumiesz, to kompletna strata czasu, zapomnisz szybko zniechęcisz. Lepiej poproś o pomoc rodziców, przyjaciela lub nauczyciela.
• Pracuj systematycznie – systematyczność = skuteczność. Krótkie powtarzanie, ale za to regularne, np. przez pięć dni po 10 minut, pozwoli na dobre zapamiętanie zasad ortograficznych. Zamiast kilku godzin wysiłku tuż przed sprawdzianem, lepiej zrobić kilka krótkich powtórek przez tydzień.
• Za osiągnięcia doceń siebie i daj sobie nagrodę. Wysiłek kojarz z satysfakcją, chętniej zabierzesz się do nauki.
• Zadbaj o warunki do nauki. Rozpraszać może muzyka, telefon przyjaciela, ukochane zwierzątko, nawet troskliwe pytania mamy. Kiedy odrywasz się od pracy, musisz zaczynać od nowa. Zadbaj, aby nic nie odrywało Twojej uwagi od nauki: posprzątaj biurko, usuń zbędne elementy, wyłącz muzykę albo włącz cicho taką, która wzmaga koncentrację, wycisz telefon.
• Powtarzaj, bez tego zmarnujesz swój wysiłek uczenia się! Zapominanie, tak jak zapamiętywanie, przebiega według pewnych reguł. Na początku zapominamy najszybciej. Oznaczając na poziomej osi czas, a na pionowej procent pamiętanego materiału otrzymujemy krzywą zapominania. Po pierwszym nauczeniu się materiału taka krzywa podobna jest do tej na rysunku:

Zadbaj o wszystko, na co masz wpływ, czyli zewnętrzne warunki sprzyjające pracy mózgu!

ZORGANIZUJ PRZESTRZEŃ W PRZYJAZNY SPOSÓB

* Świeże powietrze  – mózg pochłania 20% tlenu zużywanego przez organizm. Komórka mózgowa potrzebuje więcej tlenu od mięśniowej! Wywietrz pokój, nawilż powietrze oraz zadbaj o jego właściwą temperaturę!

* Wygodne krzesło o odpowiednim kształcie i wysokości. Pozycja leżąca sprzyja senności. Efektywnej nauce potrzebne jest odpowiednie napięcie mięśniowe, prosty kręgosłup ułatwia prawidłowe oddychanie i dotlenianie mózgu.

* Właściwa wysokości biurka, na którym możesz rozłożyć potrzebne materiały.

* Tylko jeden zestaw materiałów na biurku, by podręcznik z matematyki nie wprowadził Cię w wisielczy nastrój, gdy aktualnie uczysz się historii, bo pomyślisz: jeszcze to….

* Warto mieć porządek w miejscu nauki i tylko niezbędne rzeczy: słowniki, encyklopedie, przybory, by nie tracić czasu na szukanie, lepiej nie trzymać tam przedmiotów rozpraszających uwagę.

* Światło – najlepiej dzienne, z lewej strony (lub z prawej, jeśli jesteś leworęczny). Oświetlenie powinno mieć odpowiednią intensywność, lepiej tylko dzienne lub sztuczne, a nie mieszane.

* Cisza lub prawie cisza (niskie natężenie dźwięków). Dobrze jest się uczyć przy muzyce, której rytm odpowiada rytmowi naszego serca, dobra jest muzyka barokowa. Współczesna muzyka rozrywkowa ma rytm zbyt szybki i wprowadza zdenerwowanie. Zbyt powolna, spokojna muzyka może podziałać na nas jak kołysanka.

Źródła:

Poradnictwo kariery w gimnazjum .Modułowy program poradnictwa zawodowego dla uczniów gimnazjów prowadzonych przez Gminę Miejską Kraków, Kraków 2013

G. Dryden, J.Vos, Rewolucja w uczeniu się, Poznań 2011

J. Rudniański, jak się uczyć, Warszawa 2001